Borowik ceglastopory (łac. Boletus erythropus, Neoboletus erythropus), często nazywany ceglastym lub zamiennie krasnoborowikiem ceglastoporym, to gatunek grzyba jadalnego ceniony w kuchni i znany grzybiarzom. Jest to jeden z bardziej charakterystycznych przedstawicieli rodziny borowikowatych. Jego prawidłowe rozpoznanie wymaga jednak uwagi i znajomości szczególnych cech, które odróżniają go od innych gatunków, w tym potencjalnie trujących.
Cechy wyglądu borowika ceglastoporego
Borowik ceglastopory charakteryzuje się masywnym owocnikiem. Kapelusz grzyba ma średnicę od 5 do 20 cm, a jego kolor może być zróżnicowany – od ciemnobrązowego, po kasztanowy. Powierzchnia jest zwykle aksamitna, lekko matowa, ale może stawać się lepka w wilgotnych warunkach. Miąższ grzyba ma wyrazisty żółty odcień, który po uszkodzeniu sinieje, co jest jedną z kluczowych cech rozpoznawczych.
Rurki od spodu kapelusza mają początkowo żółtawy kolor, ale z wiekiem stają się intensywnie ceglaste lub pomarańczowoczerwone. Stąd pochodzi nazwa gatunku. Trzon grzyba jest cylindryczny, solidny, barwy żółtej z czerwonawym odcieniem, często pokryty delikatną siateczką.
Siedlisko, występowanie i walory smakowe Neoboletus erythropus)
Borowik ceglastopory rośnie w lasach liściastych i mieszanych, preferując podłoża bogate w wapń. Często spotykany jest pod bukami, dębami i świerkami. Występuje od wczesnego lata do późnej jesieni. Cechą charakterystyczną jest jego obecność w wilgotnych, zacienionych miejscach.
Największe ryzyko przy zbieraniu borowika ceglastoporego wynika z jego podobieństwa do trujących gatunków, takich jak borowik szatański (Rubroboletus satanas). Podczas gdy borowik ceglastopory ma intensywnie ceglaste rurki, borowik szatański charakteryzuje się białawym kapeluszem i czerwonym trzonem. Ważnym elementem rozpoznawania jest również miejsce występowania – borowik szatański preferuje ciepłe, nasłonecznione stanowiska, co odróżnia go od ceglastoporego.
Borowik ceglastopory jest uważany za grzyb jadalny, choć wymaga odpowiedniej obróbki termicznej. Surowy grzyb zawiera toksyny, które są neutralizowane podczas gotowania. Grzyb ten ceniony jest za swój orzechowy smak i mięsistą konsystencję, co czyni go polecanym składnikiem wielu dań, takich jak zupy, sosy czy risotta.
Tabela porównawcza cech borowika ceglastoporego i podobnych gatunków
| Cecha | Borowik ceglastopory | Borowik szatański | Borowik żółtopory |
|---|---|---|---|
| Kolor kapelusza | Ciemnobrązowy, kasztanowy | Białawy, szarawy | Żółtawy, oliwkowobrązowy |
| Rurki | Żółte z wiekiem ceglaste | Czerwone | Żółte |
| Reakcja na uszkodzenie | Sinieje | Sinieje | Nie sinieje |
| Siedlisko | Lasy liściaste, mieszane | Stanowiska nasłonecznione | Lasy iglaste |
| Jadalność | Jadalny po obróbce | Trujący | Jadalny |
FAQ o borowiku ceglastoporym i jego rozpoznawaniu
- Jak odróżnić borowika ceglastoporego od borowika szatańskiego? Jak go rozpoznać?
Borowik ceglastopory ma ciemnobrązowy kapelusz i żółto-ceglaste rurki, podczas gdy borowik szatański ma jasny kapelusz i czerwony trzon. Ważnym czynnikiem jest także siedlisko – ceglastopory preferuje wilgotne, cieniste miejsca. - Czy borowik ceglastopory jest trujący?
Nie, jest jadalny, ale tylko po obróbce termicznej. Surowy zawiera toksyny, które są neutralizowane podczas gotowania. - Kiedy najlepiej zbierać borowika ceglastoporego?
Grzyb ten można znaleźć od czerwca do października, szczególnie w wilgotnych, zacienionych miejscach lasów mieszanych i liściastych. - Jakie są walory smakowe borowika ceglastoporego?
Borowik ceglastopory ma delikatny, orzechowy smak i zwartą, mięsistą konsystencję, jest przez to polecanym składnikiem do dań kuchni polskiej i europejskiej.
Źródła publikacji:
(1) „Grzyby Polski” – Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda. Atlas opisujący gatunki grzybów występujące w Polsce.
(2) „Atlas grzybów” – Józef Teodorowicz. Popularny przewodnik dla grzybiarzy.
(3) „The Complete Mushroom Hunter” – Gary Lincoff. Międzynarodowy poradnik dotyczący rozpoznawania i zbierania grzybów.
(4) Mykologia Polska – Artykuły naukowe na temat grzybów i ich właściwości.
(5) Grzyby.pl – Strona internetowa zawierająca opisy i zdjęcia grzybów, w tym borowika ceglastoporego.
Rozpoznanie borowika ceglastoporego wymaga znajomości jego cech i różnic w stosunku do podobnych gatunków. Pamiętaj o dokładnym zapoznaniu się z opisami w literaturze, aby cieszyć się bezpiecznym zbieraniem grzybów.
