Ultrasonografia należy do powszechnie wykonywanych badań obrazowych. Jest jednym z podstawowych narzędzi w rękach diagnostów. To bezpieczna i zupełnie bezbolesna ocena funkcjonowania wielu różnych narządów. Cechuje się dużą dokładnością i może być wykonywana w każdym wieku, nawet u małych dzieci i osób starszych. Jak przebiega badanie aparatem ultrasonograficznym i kiedy warto się mu poddać?

Czym jest ultrasonograf?

Za pomocą ultrasonografu można ocenić czynności poszczególnych narządów. Ustalić ich położenie, wielkość i strukturę, a nawet zobaczyć wiele zmian w ciele pacjenta np. w postaci guzów czy torbieli.

Badanie aparatem ultrasonograficznym nie służy jedynie diagnozowaniu schorzeń, ale również ocenie skuteczności leczenia. W przypadku kobiet w ciąży pozwala kontrolować rozwój płodu i wskazać ewentualnie nieprawidłowości.

Jakie badania można wykonać za pomocą aparatu USG?

Badanie Aparatami USG wykonuje się u osób w każdym wieku, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Nie ma przeciwwskazań, by przeprowadzić badanie także u noworodków oraz kobiet ciężarnych. Najczęściej wykonuje się:

• USG jamy brzusznej,
• USG tarczycy,
• USG piersi,
• USG węzłów chłonnych,
• USG przezodbytnicze,
• USG serca (tzw. echo serca, inaczej: echokardiografia),
• USG tarczycy,
• USG dopplerowskie, doppler ( tętnice i żyły),
• USG ginekologiczne,
• USG w ciąży,
• USG prostaty,
• USG układu moczowego,
• USG poszczególnych stawów (np. USG stawu kolanowego).

Dzięki dostępności wielu głowic zbadać można prawie każdy fragment ciała. Tylko w niektórych przypadkach takich jak np. badanie płuc czy też kości wykorzystuje się inne badania obrazowe, czyli podświetlanie, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Wynika to z pewnych ograniczeń urządzeń do USG, których ultradźwięki nie mogą pokonywać tkanek kostnych oraz powietrza znajdującego się w naszych płucach. Dlatego też, aby szczegółowo sprawdzić kondycję żołądka czy jelit, w których nagromadzone są gazy, wykorzystuje się inne metody diagnostyczne.

Jak działa aparat ultrasonograficzny?

Aparatura do wykonywania USG to sprzęt medyczny zwany również ultrasonografem. Nazwa ta ma pochodzenie greckie i wolnym tłumaczeniu oznacza „najwyższy poziom”, „dźwięk” oraz „rysunek”. Jest to więc dość dokładne zestawienie słów, które opisuje istotę działania tego urządzenia. Tworzy ono bowiem obrazy wewnątrz organizmu dzięki wykorzystaniu ultradźwięków. Dźwięki te są tak wysokie (mają tak dużą częstotliwość), że nie mogą być słyszalne dla ludzkiego ucha. Wiązka takich dźwięków wydobywająca się z głowicy ultrasonografu trafia do badanego obszaru. Następnie zbiera odbite od struktur danego organu wiązki. Informacje te są przetwarzane przez urządzenie, tworząc obraz na monitorze.

Tkanki w ludzkim organizmie mają zdolność do odbijania lub pochłaniania fal ultradźwiękowych w różnym stopniu. Dzięki temu aparat ultrasonograficzny „rozpoznaje” narządy i przetwarza dane na obraz w skali szarości. Dane te wyświetlane są na monitorze w czasie rzeczywistym, a osoba, która przeprowadza badanie, może dowolnie zatrzymać obraz, poprawić jakość obrazu, wykonać pomiar lub zrobić zdjęcie.

Czy badanie aparatem ultrasonograficznym jest bezpieczne?

Pomimo tego, że fale ultradźwiękowe emitowane przez głowicę ultrasonografu mają zdolność przenikania przez komórki naszego ciała, to nie wpływają one na nie niekorzystnie. W przeciwieństwie do badań RTG czy tomografii komputerowej, które wykorzystują promieniowanie jonizujące. W przypadku rezonansu magnetycznego również istnieje wiele przeciwwskazań do badania.

Badanie USG należy więc do jednych z najmniej inwazyjnych i zarazem najbezpieczniejszych procedur, którymi dysponuje współczesna medycyna. Jest przy tym procedurą dającą precyzyjny rezultat. Może być również przeprowadzane z dowolną częstotliwością i w razie potrzeby.

Kiedy wynaleziono ultrasonograf?

Zamiarem wynalazcy aparatu USG nie było szybkie i skuteczne diagnozowanie pacjentów czy zrewolucjonizowanie świata medycznego. Badania ultrasonograficzne początkowo nie miały kompletnie nic wspólnego z medycyną. W okresie pierwszej wojny światowej ultrasonografy funkcjonowały jako przyrządy do wykrywania wad w metalach. Urządzenia te wykorzystywali m.in. Niemcy i Amerykanie.

Wbrew pozorom aparat ten nie funkcjonuje na rynku medycznym tak długo, jak mogłoby się wydawać. Ze światem medycznym aparaty ultrasonograficzne zaczęły mieć cokolwiek wspólnego dopiero po drugiej wojnie światowej, a do użytku w szpitalach wprowadzono je dopiero w latach 60-tych ubiegłego wieku. Początkowo aparaty USG były obecne jedynie w gabinetach ginekologicznych. Współcześnie funkcjonują one na wielu różnych oddziałach i to nie tylko jako urządzenia stacjonarne, ale i przenośne. Mobilność ultrasonografów przenośnych i możliwość wykorzystywanie niemalże w każdych warunkach wykorzystywana jest, chociażby w ratownictwie medycznym a także w czasie wizyt domowych.