Goryczak żółciowy – jak go rozpoznać i odróżnić od innych gatunków? Jak wygląda ten grzyb?
Goryczak żółciowy (Tylopilus felleus – inaczej zwany gorzkim zajączkiem lub gorzkim podgrzybkiem, a także „szatanem” – nie mylić z borowikiem szatańskim!) to grzyb, który często mylony jest z jadalnymi borowikami ze względu na podobny wygląd. Jak zatem skutecznie rozpoznać ten grzyb, czym się wyróżnia oraz jak odróżnić go od innych gatunków? Skupimy się na najważniejszych cechach, takich jak wygląd kapelusza, rurek, trzonu oraz środowisko występowania.
Ten gatunek grzyba nie należy do grupy grzybów trujących, jednak ze względu na swój gorzkawy smak nie nadaje się do spożycia.
Wygląd goryczaka żółciowego
Kapelusz
Kapelusz goryczaka Żółciowego jest wypukły, a z czasem staje się bardziej spłaszczony.
| Cecha | Opis |
|---|---|
| Kolor | Brązowy, jasnobrązowy do ciemnobrązowego |
| Powierzchnia | Matowa, gładka, czasem lekko filcowata |
| Średnica | Od 5 do 15 cm |
Cechą charakterystyczną jest to, że kapelusz może przypominać jadalne borowiki, co często prowadzi do pomyłek.
Rurki
Rurki znajdujące się pod kapeluszem są jedną z najważniejszych cech pozwalających na identyfikację goryczaka.
| Cecha | Opis |
| Kolor | Jasnożółtawy do różowawobrązowego |
| Smak | Bardzo gorzki – cecha kluczowa |
| Reakcja na ucisk | Brak zmiany koloru |
Trzon
Trzon goryczaka żółciowego także przypomina trzon borowika, ale ma swoje unikalne cechy.
| Cecha | Opis |
| Kolor | Jasnobrązowy z ciemniejszą siateczką |
| Kształt | Cylindryczny, czasem lekko pękaty |
| Powierzchnia | Pokryta wyraźnie widoczną siateczką |
Jak rozpoznać goryczaka żółciowego?
Rozpoznanie goryczaka wymaga uwagi i znajomości kilku najważniejszych cech.
Smak
Najbardziej charakterystyczną cechą goryczaka jest jego bardzo gorzki smak. Próbka smaku na końcu języka wystarczy, aby zidentyfikować ten gatunek. Pamiętaj, aby nie połykać kawałków grzyba!
Siateczka na trzonie
Siateczka na trzonie goryczaka jest ciemniejsza niż tło, co odróżnia go od borowików, u których siateczka bywa jaśniejsza.
Rurki
Rurkowy hymenofor zmienia kolor z żółtawego na różowawy w miarę dojrzewania, co jest cechą charakterystyczną.
Jak odróżnić goryczaka od jadalnych borowików?
Porównanie cech goryczaka i popularnych borowików pozwala uniknąć pomyłek.
| Cecha | Goryczak żółciowy | Borowiki jadalne |
| Smak | Gorzki | Przyjemny, łagodny |
| Kolor rurek | Różowawy | Biały lub żółtawy |
| Siateczka na trzonie | Ciemniejsza od tła | Jaśniejsza lub brak |
Gdzie rośnie goryczak żółciowy?
Goryczak Żółciowy występuje w różnych typach lasów, często w tych samych siedliskach co borowiki.
Typy siedlisk
| Rodzaj lasu | Cechy środowiska |
| Lasy iglaste | Często przy sosnach i świerkach |
| Lasy liściaste | Pod dębami, bukami |
| Lasy mieszane | Występuje, ale rzadszy |
Pory roku
Goryczaka można spotkać od lata do późnej jesieni, a największe szanse na znalezienie mają grzybiarze w sierpniu i wrześniu.
Podobne gatunki?
Goryczak bywa mylony z innymi gatunkami. Oto sposoby na ich rozróżnienie:
Borowik szlachetny (Boletus edulis)
| Cecha | Borowik szlachetny | Goryczak żółciowy |
| Smak | Przyjemny, łagodny | Bardzo gorzki |
| Kolor trzonu | Jasnobrązowy | Brązowy z ciemniejszą siateczką |
Borowik ceglastopory (Neoboletus luridiformis)
| Cecha | Borowik ceglastopory | Goryczak żółciowy |
| Smak | Delikatny | Bardzo gorzki |
| Reakcja na ucisk | Niebieszczeje | Brak zmiany |
Wskazówki dla grzybiarzy
- Dokładnie badaj grzyby – porównuj wszystkie cechy: kolor, smak, strukturę trzonu i rurek.
- Unikaj grzybów z gorzkim smakiem – jeśli masz wątpliwości, nie zbieraj.
- Korzystaj z atlasów grzybów – pomogą Ci lepiej rozpoznać gatunki.
- Zbieraj tylko znane gatunki – unikaj niepotrzebnego ryzyka.
Goryczak żółciowy (Tylopilus felleus) – o szatanie słów parę;) [Video]
Podsumowanie
Rozpoznanie goryczaka żółciowego jest bardzo ważne dla każdego grzybiarza. Jego podobieństwo do borowików jadalnych może prowadzić do nieprzyjemnych pomyłek, ale znajomość takich cech, jak gorzki smak, siateczka na trzonie i kolor rurek, pozwala skutecznie odróżnić ten gatunek. Pamiętaj o ostrożności i zbieraj tylko te grzyby, które rozpoznajesz z pełną pewnością.
FAQ o rozpoznaniu goryczaka żółciowego
- Czy goryczak żółciowy jest trujący?
Nie, goryczak żółciowy nie jest trujący, ale jego bardzo gorzki smak sprawia, że jest niejadalny. - Jak najłatwiej rozpoznać goryczaka żółciowego?
Najłatwiej rozpoznać goryczaka po gorzkim smaku oraz charakterystycznej siateczce na trzonie, która jest ciemniejsza od tła. - Czy goryczaka można pomylić z innymi grzybami?
Tak, najczęściej mylony jest z borowikami, zwłaszcza szlachetnym i ceglastoporym. Dlatego ważne jest zwracanie uwagi na wszystkie cechy, w tym smak i kolor rurek. - W jakich miejscach najczęściej spotyka się goryczaka?
Goryczak występuje w lasach iglastych, liściastych i mieszanych, najczęściej w pobliżu sosny, świerka, dębu lub buka. - Czy można używać goryczaka w kuchni po specjalnym przygotowaniu?
Nie, nawet po ugotowaniu jego gorzki smak pozostaje, dlatego nie nadaje się do spożycia.
