Oczy potrzebują określonych substancji dla zachowania ich optymalnego zdrowia. Jednym z kluczowych składników odżywczych dla zdrowia oczu jest luteina – karotenoid o właściwościach przeciwzapalnych. Czym dokładnie jest luteina i jakie korzyści przynosi dla naszego wzroku? I w jaki sposób można pozyskać ten składnik odżywczy z diety? Poniżej postaramy się odpowiedzieć na te pytania.

Czym jest luteina? Jakie są jej właściwości?

Luteina należy do rodziny przeciwutleniaczy karotenoidowych. Karotenoidy to rodzaj fitoskładników, czyli roślinnych substancji chemicznych, występujących w komórkach wielu rodzajów roślin.

Karotenoidy są odpowiedzialne za żywe kolory widoczne w wielu roślinach, takie jak jaskrawoczerwone, pomarańczowe i żółte odcienie różnych owoców i warzyw.

Podczas gdy pigmenty te odgrywają ważną rolę w zdrowiu roślin, zapewniają one również korzyści zdrowotne osobom spożywającym żywność, która jest dobrym źródłem tego fitoskładnika.

Wraz z luteiną, zeaksantyna jest kolejnym ważnym karotenoidem, który zapewnia korzyści dla zdrowia oczu. Jest ona strukturalnie podobna do luteiny, z niewielką różnicą w układzie jej atomów.

Luteina i zeaksantyna są jedynymi karotenoidami występującymi w siatkówce oka. Są one skoncentrowane głównie w plamce żółtej, znajdującej się w tylnej części oka.

Ze względu na miejsce koncentracji, te dwa karotenoidy znane są jako pigmenty plamki żółtej.Co wiadomo o korzyściach luteiny dla zdrowia oczu?

Jako silne przeciwutleniacze, luteina i zeaksantyna mogą chronić organizm, a zwłaszcza oczy, na wiele sposobów. Badania sugerują, że te składniki odżywcze mogą pomóc:

• tłumić stany zapalne, chronić przed wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym,
• poprawić ostrość widzenia,
• poprawić wrażliwość wzroku na kontrast,
• chronić tkankę oka przed uszkodzeniem przez światło słoneczne,
• zmniejszyć utratę i spowolnić śmierć komórek związaną z chorobami oczu,
• chronić oczy przed szkodliwym niebieskim światłem,
• przekształcać sygnały świetlne w sygnały elektryczne w siatkówce i pomagać w przekazywaniu tych sygnałów do kory wzrokowej w mózgu,
• chronić przed krótkowzrocznością,
• chronić wcześniaki przed skutkami retinopatii wcześniaków (ROP).

Luteina i choroby oczu

Oprócz korzyści wymienionych powyżej, istnieją również dowody na to, że luteina i zeaksantyna mogą zapewniać korzyści związane z następującymi schorzeniami oczu:

• Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD). W krajach rozwiniętych AMD jest główną przyczyną ślepoty i trwałego upośledzenia wzroku. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym w 2011 roku przez Trusted Source, luteina i zeaksantyna mogą chronić przed progresją AMD w późnym stadium aż do ślepoty.
• Retinopatia cukrzycowa. Dotyka około jednej trzeciej osób z cukrzycą. Chociaż badania są ograniczone, to te przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że luteina i zeaksantyna mogą pomóc w zmniejszeniu markerów stresu oksydacyjnego, które mogą prowadzić do uszkodzenia oczu i utraty wzroku.
• Zaćma. Zaćma to mętne plamy, które rozwijają się w soczewce oka. Według badań przeprowadzonych w 2006 roku przez Trusted Source, osoby spożywające dietę ubogą w luteinę i zeaksantynę mogą być bardziej narażone na rozwój zaćmy.
• Choroba suchego oka. W przypadku choroby suchego oka, znanej również jako zespół suchego oka, oczy nie wytwarzają wystarczającej ilości nawilżenia, aby pokryć oczy. Może to powodować zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie oczu, tymczasowe rozmycie i uczucie, jakby w oku znajdował się piasek. Według badań przeprowadzonych w 2016 r. przez Trusted Source, luteina może pomóc zmniejszyć te objawy.

Ile luteiny potrzebujemy?

Chociaż nie ma zalecanego spożycia luteiny w diecie, jest ona ogólnie uważana za bezpieczną, nawet w większych ilościach. Klasyfikuje się ją jako ogólnie uznaną za bezpieczną (GRAS).

Badania przeprowadzone w ramach dużego badania Age-Related Eye Disease Study 2Trusted Source wykazały, że 10 mg luteiny i 2 mg zeaksantyny skutecznie zmniejszało progresję do zaawansowanego AMD.

Jakie produkty są dobrym źródłem luteiny?

Największa ilość luteiny w diecie znajduje się w zielonych warzywach liściastych, takich jak:

• jarmuż,
• szpinak,
• brokuły,
• sałata,
• pietruszka,
• bazylia,
• pory,
• groszek.

Luteinę można również znaleźć w innych produktach spożywczych, takich jak

• żółtka jaj,
• czerwona papryka,
• kukurydza,
• pszenica durum,
• pszenica einkorn,
• pistacje.

Luteina jest najlepiej wchłaniana, gdy jest przyjmowana z pożywieniem o wysokiej zawartości tłuszczu. Wynika to z faktu, że lipoproteiny o niskiej gęstości są głównym środkiem transportu luteiny w organizmie.

Chociaż spożywanie pokarmów jest zazwyczaj najlepszym sposobem na uzyskanie potrzebnej luteiny, można również zwiększyć jej spożycie za pomocą suplementów diety.

Suplementy luteiny są często pozyskiwane z kwiatów nagietka i mieszane z olejami, ale mogą być również wytwarzane syntetycznie.