Zmysł wzroku umożliwia nie tylko poznanie otaczającego nas świata, ale także wspiera rozwój i funkcjonowanie na każdym kroku. Dbanie o wzrok jest kluczowe na każdym etapie życia. Co więcej, warto wiedzieć, na co szczególnie należy zwracać uwagę, w zależności od wieku czy prowadzonego stylu życia. Chcesz cieszyć się wzrokiem na długie lata? Poznaj porady i wskazówki, jak zachować sprawne widzenie!

Jak dbać o wzrok dzieci i młodzieży?

Nierzadko mówi się, że na wzrok dzieci i młodzieży należy zwrócić szczególną uwagę. W końcu wady wzroku nabyte w okresie wczesnego dzieciństwa mogą pogłębiać się w trakcie trwania życia. Ponadto złe nawyki, które wpływają szkodliwie na wzrok, również mogą przyczynić się do pojawienia lub pogłębiać już występujące wady wzroku i choroby oczu.

W przypadku dzieci i młodzieży przede wszystkim chcemy zapobiegać negatywnym zmianom widzenia. Podstawą jest unikanie spędzania nadmiernej ilości czasu na aktywnościach wymagających patrzenia na bliskie odległości, np. korzystanie z komputera czy telefonu. Nauce przed komputerem czy czytaniu muszą towarzyszyć regularne przerwy, optymalnie co 20 – 30 minut, trwające co najmniej kilka minut, podczas kiedy dziecko patrzy daleko przed siebie. Swoją pociechę należy zachęcać do spędzenia jak największej ilości czasu wolnego na świeżym powietrzu, przykładowo podczas uprawiania sportu czy spotykając się z rówieśnikami.

Ważnym aspektem profilaktyki chorób oczu i wad wzroku są również regularne wizyty u okulisty i optometrysty. W przypadku dzieci i młodzieży wskazane są kontrolne badania wzroku realizowane przed rozpoczęciem lub w pierwszych tygodniach kolejnego roku nauki. Jednocześnie należy także pamiętać o tym, że jeśli dziecko narzeka na ból głowy czy osłabienie widzenia wskazana jest konsultacja ze specjalistą niezależnie od tego, kiedy odbyło się poprzednie badanie.

Następnie warto zwrócić uwagę na zdrową, zróżnicowaną i pełnowartościową dietę. W przypadku dzieci i młodzieży, mając na względzie dobrostan oczu, należy pamiętać, aby podawać dużo świeżych, różnokolorowych warzyw i owoców, które neutralizują stres oksydacyjny oraz wspomagają zharmonizowany rozwój oczu i wzroku. Do sprawnego widzenia niezbędne są także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, luteina i zeaksantyna (substancje antyoksydacyjne obecne w zielonych, żółtych i pomarańczowych warzywach i owocach, a także żółtku jaja) i kwasy omega – 3. Z tego względu w diecie nie powinno zabraknąć orzechów, nasion i tłustych ryb morskich.

Jak dorośli powinni dbać o wzrok?

Troska o wzrok i dobrostan naszych oczu jest również istotna w dorosłości. W przypadku większości z nas jest to czas intensywnego rozwoju, wspinania się po szczeblach kariery, a także dużej ilości pracy. Niestety, liczne godziny przed ekranem także w dorosłości mogą negatywnie wpływać na wzrok.

Chcąc zapobiec lub chociaż opóźnić wystąpienie problemów ze wzrokiem, istotne jest wykonywanie regularnych przerw. Zgodnie z kodeksem pracy, jeśli nosimy okulary, na każdą 1 godzinę przed ekranem przysługuje nam co najmniej 10 minut przerwy od komputera. Jak jednak wskazują specjaliści, chwilę oddechu od ekranu warto złapać nie tylko, jeśli nosimy okulary. Co więcej, warto to robić częściej, optymalnie co 20 minut. Jest to związane z zasadą 20 – 20 – 20, która mówi o tym, że przy pracy z bliska należy wykonać przerwę co 20 minut, na co najmniej 20 sekund i popatrzeć w dal, na co najmniej odległość 20 stóp (ok. 6 m).

Ponadto, jeśli mamy już zdiagnozowaną wadę wzroku, kluczowe jest przestrzeganie zaleceń od okulisty. Nie należy bagatelizować polecenia do noszenia okularów, ponieważ brak odpowiedniej korekcji może nasilać problemy ze wzrokiem oraz wzmagać dyskomfort przy długotrwałym wysiłku wzrokowym.

Warto także wspomnieć, że tak jak u dzieci i młodzieży, tak i w dorosłości należy dbać o jakość diety czy prowadzony styl życia. W codziennym jadłospisie każdego z nas powinno się pojawić co najmniej pięć porcji warzyw i owoców, a także roślinne źródła tłuszczów. Nieco rzadziej, bo min. 1 – 2 razy w tygodniu należy zaplanować zjedzenie porcji ryb, optymalnie tłustych ryb morskich.

Jednak dieta to nie wszystko. Także w tym okresie życia należy zadbać o regularną aktywność fizyczną, idealnie na świeżym powietrzu. Jak wskazuje WHO, zalecane jest bycie aktywnym minimum 150 min tygodniowo (zdrowe osoby dorosłe). Co więcej, niewskazane jest palenie papierosów. Dla dobra naszych oczu ma to jeszcze większe znaczenie, ponieważ palenie tytoniu zwiększa ryzyko chorób oczu np. zwyrodnienia plamki żółtej czy zaćmy.

Na co zwrócić uwagę u seniora?

W przypadku seniorów, jak i wszystkich osób dorosłych, bardzo istotne są regularne kontrole wzroku i zdrowia oczu. Z uwagi na toczący się proces starzenia się, zdecydowanie częściej dochodzi do rozwoju wad wzroku czy chorób oczu. Natomiast regularnie przeprowadzana diagnostyka pozwala zatrzymać problem na odpowiednio wczesnym etapie. Jak wskazują specjaliści, większość z nas powinna uczęszczać na kontrolne badania okulistyczne co najmniej raz w roku.

Co więcej, warto także podkreślić, że nawet jeśli ostatnia kontrola nie wykazała zaburzeń widzenia, nie należy pomijać kolejnych badań. Podobnie jest w przypadku, gdy zauważymy niepokojące sygnały takie jak przewlekły ból głowy, gorsze widzenie z bliska bądź z daleka. W przypadku osób dorosłych może się zdarzyć, że kłopoty z widzeniem będą dotyczyć zarówno obiektów z bliska, jak i daleka. W takiej sytuacji można skonsultować z optykiem i okulistą zastosowanie okularów do bliży i dali. Jednym z takich rozwiązań są okulary progresywne. Jeśli zastanawiasz się, jak one działają, przejdź do artykułu: Okulary progresywne – czym są i jak działają?.

W przypadku osób w bardziej zaawansowanym wieku częste jest współistnienie różnych chorób przewlekłych. Z tego względu należy szczególnie dbać o zdrowie ogółem i koniecznie stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego. Przykładowo, zaniedbania w takich chorobach jak cukrzyca czy nadciśnienie mogą prowadzić do pogorszenia widzenia, chorób oczu, a w skrajnych przypadkach do nieodwracalnej utraty widzenia.

Warto także podkreślić, że w ciągu całego naszego życia ogromne znaczenie na kondycję oczu ma to, co jemy i jak spędzamy czas wolny. Pracujący seniorzy powinni pamiętać o regularnych przerwach. Mogą być one nawet częstsze czy dłuższe niż w młodości. Spożywana dieta powinna być bogata w świeże i sezonowe produkty – warzywa i owoce. W codziennym menu nie może zabraknąć także nabiału czy pełnoziarnistych produktów zbożowych (jeśli są dobrze tolerowane). Dla zdrowych oczu należy również pamiętać o tłustych rybach morskich. Jeśli dieta jest eliminacyjna, warto skonsultować z dietetykiem odpowiednią suplementację wapnia, witaminy D czy luteiny.

Podsumowując, o wzrok trzeba dbać na każdym etapie życia. Jak łatwo dostrzec wiele elementów jest wspólne bez względu na wiek – zdrowa dieta czy odpowiedni styl życia. W trosce o zdrowie oczu warto także podkreślić rolę wykonywania regularnych badań kontrolnych. Konsultacje z okulistą pozwolą nie tylko na wczesne wykrycie zaburzeń widzenia i wdrożenie skutecznego leczenia, ale także są szansą na rozmowę ze specjalistą i poznanie wielu praktycznych porad i wskazówek, jak dbać o oczy, by cieszyć się zdrowiem i komfortowym widzeniem jak najdłużej.

Bibliografia

1. Grzybowski i wsp. Epidemiologia i leczenie krótkowzroczności na świecie. Ophtherapy 2017;4:3:15:129-135.
2. Tokarzewski. Potrzeby korekcyjne pacjentów 40+. Ophtherapy Vol. 3/Nr 4(12)/2016; s. 294-298.
3. Ustawa z 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz.U. 2019 r. poz. 1078).
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1.12.1998r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.