Najważniejszych organem w naszym ciele jest serce. To ono przez całe nasze życie pompuje krew do wszystkich narządów, dając nam tym samym życie. Na skutek różnych przyczyn mięsień sercowy może paść ofiarą różnego rodzaju schorzeń. Jednym z tych, które może być tragiczne w skutkach jest zapalenie.

Obszar zapalenia

Zapalenie mięśnia sercowego obejmuje osierdzie, czyli  środkową warstwę, która buduje serce. Zdarza się, że stanowi temu towarzyszy również zapalenie osierdzia.

Postacie i objawy zapalenia mięśnia sercowego

Zapalenie mięśnia sercowego można podzielić z uwagi na dominujące w obrazie klinicznym objawy lub przebieg.

Biorąc pod uwagę objawy, które towarzyszą chorobie wyróżnia się zapalenie mięśnia sercowego:

• bezobjawowe – aby je rozpoznać, konieczne jest przeprowadzenie badania EKG;
• z towarzyszącym mu zapaleniem osierdzia;
• typu dławicowego – bardzo często mylnie rozpoznawane przez lekarzy jako zawał;
• klasyczne – określane jako kardiomiopatia zastoinowa, której towarzyszą zaburzenia rytmu pracy serca;
• mające postać objawów ogólnych;
• które przejawia się zaburzeniami rytmu.

Przyjmując za kryterium podziału przebieg choroby, wyróżnia się zapalenie mięśnia sercowego przebiegające:

• piorunująco – początek choroby jest nagły, a objawy narastają w zastraszającym tempie. Prowadzą do wstrząsu kardiogennego;
• ostro – początek nie jest tak wyraźny jak w przebiegu piorunującym chociaż trudno jest go przeoczyć. Skutkiem może być kardiomiopatia rozstrzeniowa;
• podostro – początek choroby jest bardzo trudny do określenia, nie udaje się również na ogół zidentyfikować pierwotnej przyczyny, która doprowadziła do powstawania choroby.

Diagnostyka

Diagnozując zapalenie mięśnia sercowego, lekarz może skorzystać z następujących rodzajów badań:

• podstawowe badanie krwi;
• EKG;
• RTG klatki piersiowej;
• echokardiografia;
• rezonans magnetyczny;
• biopsja endomiokardialna;
• koronarografia;
• scyntygrafia.

Badanie krwi przeprowadzić jest oczywiście najłatwiej. Stwierdzono, że u zdecydowanej większości chorych z zapaleniem mięśnia sercowego występuje wzrost wartości OB. Stwierdza się u nich również leukocytozę, a także wzrost stężenia troponiny. Młodym lekarzom takie wyniki mogą jednak sprawiać trudność – zbliżone wartości wymienionych parametrów uzyskuje się bowiem w przypadku świeżego zawału mięśnia sercowego.

Badanie i obraz EKG w przypadku zapalenia mięśnia sercowego zawsze jest nieprawidłowe. Stwierdza się zmiany w odcinku ST, załamku T, a także amplitudzie zespołów QRS.

RTG klatki piersiowej często jest prawidłowe. Do stwierdzanych w przypadku zapalenia mięśnia sercowego nieprawidłowości zalicza się:

• powiększenie serca;
• płyn w worku osierdziowym;
• zastój w krążeniu płucnym.

Wykonywanie echokardiografii ma sens jedynie w przypadku tych chorych, u których zapalenie mięśnia sercowego ma przebieg piorunujący.

Rezonans magnetyczny to badanie o charakterze pomocniczym. Przy jego pomocy można wykryć obrzęk serca oraz ewentualne jego uszkodzenia.

Przyczyny zapalenia mięśnia sercowego

Do powstania zapalenia mięśnia sercowego mogą doprowadzić rozmaite czynniki. Zalicza się do nich między innymi:

• przebytą wcześniej chorobę wirusową – jest to bardzo częste powikłanie pogrypowe, zdarza się również w przypadku infekcji układu oddechowego;
• infekcje bakteryjne – za zapalenie mięśnia sercowego najczęściej odpowiadają gronkowce oraz paciorkowce;
• choroby autoimmunologiczne – zapalenie mięśnia sercowego może pojawić się w przebiegu takich chorób, jak toczeń rumieniowaty układowy, sarkoidoza oraz schorzenia atakujące tkankę łączną;
• leki – niektóre antybiotyki, klozapina, sulfonamidy oraz leki o działaniu przeciwdrgawkowym mogą prowadzić do wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego;
• narkotyki;
• promieniowanie.

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego

W przypadku wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego stosuje się w pierwszej kolejności leczenie przyczynowe (gdy jest to możliwe) i objawowe (jak przy wirusowym zapaleniu mięśnia sercowego). Ostra początkowa faza schorzenia to konieczność hospitalizacji w większości przypadków.

Niefarmakologiczne leczenie zapalenia mięśnia sercowego polega przede wszystkim na ograniczeniu aktywności ruchowej, zmniejszeniu spożywanej soli. Przeciwwskazaniem jest również stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) ze względu na ryzyko uszkodzenia większego obszaru mięśnia sercowego.

Farmakologiczne leczenie zapalenia mięśnia sercowego stosuje się przy zapaleniu o podłożu niewirusowym. Przy infekcji bakteryjnej podaje się odpowiednie antybiotyki, przy infekcji grzybiczej lub innego podłoża – leki przeciwgrzybiczne, przeciwpasożytnicze lub przeciwpierwotniakowej. Korzystne działanie stwierdzono w przypadku podawania dożylnego gammaglobuliny w wysokich dawkach.