Zgaga jest jedną z najczęściej występujących dolegliwości układu pokarmowego. Towarzyszą jej przykre objawy, które najczęściej tłumi się specjalnymi medykamentami lub domowymi specyfikami. Jednak może się zdarzyć, że zgaga ze sporadycznej dolegliwości przemieni się w schorzenie chroniczne i zacznie bardzo poważnie dokuczać. Warto dowiedzieć się, czy jest zgaga i co robić, by jej skutecznie unikać.

Przyczyny i objawy zgagi

Pojęciem zgagi określa się nieprzyjemne uczucie pieczenia, pojawiające się w przełyku po zjedzeniu obfitego posiłku. Zgaga nie jest chorobą, ale reakcją żołądka, która nagle zostaje obciążony dużą ilością pokarmu. Poszczególne osoby odczuwają zgagę po różnych potrawach: niektórym zgaga towarzyszy przy jedzeniu potraw kwaśnych, innym po słodyczach. Póki zgaga jest objawem sporadycznym i zdarza się jedynie od czasu do czasu, nie ma powodu do niepokoju. Jeśli jednak pojawia się po każdym posiłku, budzi w nocy nieprzyjemnym uczuciem w ustach, a w ciągu dnia towarzyszy jej notoryczne odbijanie – zgaga może być objawem refluksu.

Zgaga sporadyczna jest wynikiem nagromadzenia dużej ilości kwasu w żołądku, co następuje po zjedzeniu zbyt obfitego lub ciężkiego posiłku. Jej występowanie związane jest z podniesieniem ciśnienia w jamie brzusznej. Właśnie dlatego dolegliwość ta dokucza często ciężarnym kobietom i osobom borykającym się z otyłością. Treść żołądkowa cofa się do przełyku i pozostawia nieprzyjemne uczucie. W wielu przypadkach zgagi sporadycznej wystarczające okazuje się zastosowanie specjalnych preparatów zobojętniających kwas w żołądku lub spożycie łagodzących produktów spożywczych. Zaleca się, by unikać potraw, które działają drażniąco na układ pokarmowy, jak i również zbyt obfitych posiłków.

Zdarza się jednak, że zgaga jest nie tylko nieprzyjemną konsekwencją przejedzenia, ale również objawem dolegliwości zwanej refluksem żołądkowym. Refluks polega właśnie na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Refluks może przydarzyć się każdej osobie, która spożyła obfity posiłek i w krótkim czasie zdecydowała się podjąć aktywność fizyczną. Jednak jeśli przypadłość powtarza się nagminnie i staje się normą po każdym posiłku, należy podjąć działanie.

Do głównych przyczyn refluksu i towarzyszącej mu zgagi zaliczają się:

• wada w budowie przełyku – uszkodzony mechanizm zapobiegający cofaniu się treści pokarmowej,
• zbyt wysokie wytwarzanie kwasu żołądkowego,
• zaburzenia związane z motoryką i oczyszczaniem przełyku pokarmowego,
• zbyt wysokie ciśnienie w jamie brzusznej (powodowane np. ciążą),
• zapalenie przełyku, podrażnienie alkoholem,
• spożywanie potraw i produktów spożywczych wzmagających zgagę,
• występowanie przepukliny rozworu przełykowego,
• zaburzenia w opróżnianiu żołądka,
• skleroderma,
• działanie niektórych leków.

Podejrzenie refluksu wymaga konsultacji lekarskiej.

Zgaga a dieta i domowe sposoby leczenia

Aby radzić sobie ze zgagą, trzeba dokładnie przeanalizować swoją dietę i wykluczyć z niej produkty, które nasilają jej obawy. Zrezygnować warto między innymi z kawy, herbaty czy napojów gazowanych. Nie można spożywać również posiłków obfitych, na to miejsce lepiej jeść częściej, ale zdecydowanie mniejsze porcje, które nie obciążają żołądka. Zrezygnować trzeba z posiłków przed snem, najlepiej ostatni zjeść nie później niż 2 godziny przed zaśnięciem. Dawka aktywności fizycznej po zjedzeniu posiłku także powinna okazać się pomocna, więc warto od czasu do czasu wybrać się na przechadzkę po kolacji.

Nieprzyjemne dolegliwości można ograniczać przy pomocy specjalnych leków. Nie zaszkodzą także domowe sposoby radzenia sobie ze zgagą: szklanka mleka, kilka migdałów, herbatka imbirowa i herbatka z kminku.

Swoją rolę spełni także guma do żucia bez cukru, która pomoże w neutralizacji soków żołądkowych. Pomocne w walce ze sporadyczną zgagą okażą się także soki z buraka, cytryny, ogórka i rzodkwi. Pamiętajmy o tym, że domowe sposoby na zgagę okażą się skuteczne, kiedy mamy do czynienia z tą dolegliwością sporadycznie.

Zgaga w ciąży

W czasie ciąży łożysko produkuje hormon progesteron, który rozluźnia mięśnie gładkie macicy. Hormon ten rozluźnia również zawór oddzielający przełyk od żołądka, dzięki czemu kwasy żołądka przedostają się w górę, co powoduje nieprzyjemne uczucie pieczenia.

Progesteron spowalnia skurcze przełyku i jelit, dzięki czemu spowalniany jest proces trawienia. W czasie ciąży rozrost dziecka w jamie brzusznej powoduje „przepychanie” kwasów żołądkowych z powrotem do przełyku.

Wiele kobiet w ciąży cierpi na zgagę i dolegliwości żołądkowo-jelitowe zarówno w pierwszej, jak i drugiej połowie ciąży. Jak sobie radzić ze zgagą w ciąży?

Całkowite wyeliminowanie zgagi jest bardzo trudnym zabiegiem, można podjąć jednak kroki, aby zminimalizować dyskomfort:

• Unikajmy żywności i napojów, które powodują dolegliwości żołądkowe. Na liście są napoje gazowane, alkohol (unikajmy go w czasie ciąży), kofeina, czekolada, kwaśne pokarmy, takie jak owoce cytrusowe i soki, pomidory, musztarda i ocet, przetwory mięsne, produkty z miętą, pikantne, bardzo przyprawione, smażone lub tłuste potrawy.
• Nie spożywajmy dużych posiłki. Jedzmy kilka małych posiłków w ciągu dnia.
• Należy unikać picia dużych ilości płynów podczas. Ważne jest, aby pić od 8 do 10 szklanek wody dziennie w czasie ciąży, ale między posiłkami.
• Spróbujmy żuć gumy po jedzeniu. Żucie gumy pobudza gruczoły ślinowe, a ślina pomaga zneutralizować kwas.
• Nie jedzmy przed pójściem spać. Dajmy sobie 2-3 godziny do strawienia przed położeniem się.
• Sen podparty klinem. Podwyższenie górnej części ciała pomoże utrzymać poziom kwasów żołądkowych i pomóc w trawieniu.
• Utrzymujmy wagę lub zrzućmy kilka kilogramów, jeżeli mamy nadwagę.
• Nośmy luźne, wygodne ubranie. Należy unikać jakichkolwiek obcisłych ubrań wokół talii i brzucha.
• Nie palmy – oprócz przyczyniania się do wielu poważnych problemów zdrowotnych, palenie zwiększa kwasowość żołądka. Najlepiej palenie jest przerwać przed zajściem w ciążę. Jeśli nadal palimy i mamy problemy z jego rzuceniem, poprośmy opiekuna o skierowanie do programu walki z tym nałogiem.
• Stosujmy leki zobojętniające kwas solny, które zawierają magnez lub wapń mogą złagodzić dyskomfort, ale przed ich stosowaniem najlepiej skontaktować się z opiekunem przed ich wyborem i dawkowaniem, ponieważ niektóre leki zawierają aluminium, aspirynę lub są bogate w sód.