Zgaga pojawia się w najmniej oczekiwanym momencie i ciężko poradzić sobie z nią bez medykamentów. Statystyki mówią o nawet połowie Polaków, borykających się z tym problemem dość często. Co dziesiąty Polak miewa zgagę codziennie. Skąd się bierze efekt palenia w przełyku, czym jest spowodowany i czy można jakoś mu zapobiegać?

Przyczyny, czyli co to i od czego jest zgaga?

Zgaga to nie tylko pieczenie w przełyku, ale także charakterystyczna chrypka, metaliczny posmak powodujący szczypanie w gardle, czy poranny kaszel. Często zwalamy tego typu objawy na klimatyzację, alergię, kurz, czy chroniczne przeziębienie.

Niegdyś zgaga była uznawana za nadkwasowość żołądka, teraz jednak łączy się ją z występowaniem zjawiska refluksu. Choroba refluksowa nasiliła się w ostatnich latach. Ciężko jednak wytłumaczyć jej etymologię. Być może niezdrowe jedzenie, z dużą ilością tłuszczu i soli oraz brak naturalnej odporności układu pokarmowego prowadzi do jego nieprawidłowego działania. Refluks, czyli cofanie się treści żołądkowej z powrotem do przełyku spowodowane jest nieprawidłowym działaniem zwieracza dolnego przełyku. Środowisko kwasowe przełyku, które przedostaje się również do gardła, prowadzi do wymienionej wcześniej chrypki, kaszlu, bólu gardła, ale także pieczenia w klatce piersiowej.

Powikłania nieleczonej zgagi, czy refluksu może prowadzić do rozwinięcia się poważnych jednostek chorobowych, takich jak:

• gruczolakorak,
• krwawienie z przełyku,
• owrzodzenia,
• zwężenie przełyku.

Przede wszystkim jednak refluks, to bardzo uciążliwa choroba, nie pozwalająca cieszyć się spożywaniem pokarmów i płynów. Aktualnie brakuje skutecznych metod walki ze zgagą. Leki dostępne w aptekach bez recepty działają neutralizująco, jednak usuwają jedynie objawy, zamiast sięgać do sedna i przyczyny nadkwasowości.

Pacjenci zgłaszający się na badania z diagnozą refluksu, poddawani są RTG przełyku, endoskopii oraz innym badaniom mającym na celu sprawdzenie, w jakim stanie i w jakim stadium choroby znajduje się pacjent. Wyróżnia się 5 stopni, w których 0 to stan przełyku bez jakichkolwiek zmian, natomiast 5 to przełyk zwężony w wyniku zapalenia.

Zgaga i jej leczenie

Po postawieniu diagnozy przychodzi czas na leczenie. Żadna z odkrytych dotychczas metod nie daje stuprocentowo pozytywnych rezultatów. Stosuje się jednak leki profilaktyczne, które przeciwdziałają nadkwasowości, nie doprowadzając do cofania się treści żołądkowej. W przypadku młodszych pacjentów, lekarze starają się wpłynąć na prawidłową pracę zwieracza dolnego przełyku, również za pomocą leków nowej generacji.

Jeśli podejrzewamy u siebie początku refluksu, warto zastosować kilka prostych, domowych sposobów, które mogą znacznie poprawić nasz komfort życia:

• spać na wyższej poduszce,
• zmiana diety na lekką, z ograniczoną ilością tłuszczu, soli,
• spokojne spożywanie posiłku oraz odpowiedni odpoczynek po posiłku (nie wskazane jest jednak przyjmowanie pozycji leżącej, które może doprowadzić do wzmożonej nadkwaśności i cofnięcia się treści pokarmowej),
• wiele pokarmów drażniących, takich jak kawa, alkohol, napoje gazowane wzmaga refluks – należy ich zatem unikać,
• refluks powodują również produkty kwaśne i pikantne, takie jak cytryna, czy ostra papryka.

Zgaga a dieta i domowe sposoby

Zmiana nawyków żywieniowych i naszej codziennej diety z pewnością pomoże z pozbyciu się zgagi:

• najlepiej jeść kilka małych posiłków zamiast tych bardziej obfitych,
• poczekać 2-3 godziny po jedzeniu, zanim się położymy. Nocne przekąski nie są dobrym pomysłem,
• czekolada, mięta, i alkohol pogarszają jedynie objawy zgagi,
• pikantne produkty i produkty spożywcze, które mają dużo kwasu (jak pomidory i pomarańcze) i kawy mogą zwiększyć dolegliwości związane ze zgagą,
• nie należy palić ani żuć tytoniu,
• jeśli mamy objawy zgagi w nocy, podnieść głowę w stosunku do reszty ciała o 15-20 cm poprzez umieszczenie ramki na bloki lub umieszczenie klina,
• nie nośmy ciasnych ubrań. Pomaga również zrzucenie kilku zbędnych kilogramów.

Zgaga w ciąży

Ponad połowa wszystkich kobiet w ciąży skarży się na objawy ostrej zgagi, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze. Zgaga, niestrawność, zwana także nadkwasotą, to podrażnienie lub pieczenie przełyku spowodowane wracaniem się treści żołądka (refluks).

Zgaga w ciąży może wystąpić z powodu zmiany poziomu hormonów, które mogą mieć wpływ na mięśnie przewodu pokarmowego i tolerancję niektórych pokarmów. Hormony ciążowe mogą powodować rozluźnienie zwieracza dolnego przełyku (zaworu mięśni pomiędzy żołądkiem i przełykiem), co w efekcie prowadzi do cofania się kwasów żołądkowych z powrotem do przełyku. Ponadto, powiększona macica może naciskać na brzuch, wypychając kwasy żołądkowe w górę. Chociaż jest to rzadki przypadek, kamienie żółciowe mogą powodować zgagę podczas ciąży.

Zapobieganie i leczenie zgagi w czasie ciąży

Aby zmniejszyć objawy zgagi w czasie ciąży bez szkody dla dziecka, należy:

• jeść kilka małych posiłków dziennie zamiast obfitych,
• spożywać posiłki powoli,
• unikać smażonych, pikantnych pokarmów i produktów, które mogą powodować rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku i zwiększenie ryzyka wystąpienia zgagi,
• mniej pić podczas jedzenia. Picie dużych ilości podczas jedzenia może zwiększać ryzyko refluksu i wystąpienia zgagi,
• nie należy kłaść się bezpośrednio po jedzeniu,
• trzymajmy głowę podczas leżenia nieco wyżej,
• płynne leki przeciwbólowe są często bardziej skuteczne w leczeniu zgagi. Skunsultujmy jednak ich stosowanie z lekarzem,
• nosić luźne ubrania, gdyż obcisłe ubrania mogą zwiększyć ucisk na brzuch,
• unikać zaparć.

Jeśli zgaga nie ustępuje, należy skontaktować się z lekarzem, który przepisze leki bezpieczne w czasie ciąży. Zgaga zwykle znika po porodzie.