Trzustka to bardzo ważny organ naszego ciała. Często jest pomijany aż do momentu, kiedy zaczyna działać nieprawidłowo, bądź dawać wyraźne objawy chorobowe. Ostre zapalenie trzustki objawia się bardzo silnym bólem brzucha, promieniującym na kręgosłup, nudnościami i wymiotami.

Przewlekłe zapalenie to natomiast proces, który toczy się długo, powoli i nie daje tak wyraźnych objawów. Warto jednak zdawać sobie sprawę, co wpływa na stan naszej trzustki i czego unikać, aby funkcjonowała bez zarzutu przez długie lata.

Przyczyny przewlekłego zapalenia trzustki

Przewlekłe zapalenie trzustki nie pojawia się nagle, a spowodowane jest długotrwałym procesem. Głównym czynnikiem, wpływającym na marskość trzustki jest nadużywany alkohol i niewłaściwa dieta z dominantą tłuszczy zwierzęcych. Wydawałoby się więc, że nie wiele trzeba, aby trzustka odmówiła posłuszeństwa. Badania wskazują, iż nie każdy alkoholik będzie miał chorą trzustkę, natomiast nałóg ten znacznie podnosi ryzyko wystąpienia choroby. 80% odnotowanych przewlekłych zapaleń trzustki pochodzi właśnie z nadużywania napojów procentowych. Dodatkowym czynnikiem chorobotwórczym jest palenie papierosów.

Objawy przewlekłego zapalenia trzustki

Jakie są pierwsze objawy niedomagającej trzustki? Jak rozróżnić to od innych jednostek chorobowych, nie rzadko pojawiających się podczas choroby alkoholowej? To przede wszystkim intensywny ból brzucha, pojawiający się na jakiś czas, często po posiłku. Osoby w dużym zaawansowaniu PZT przestają jeść, ponieważ odczuwają ogromny dyskomfort podczas trawienia posiłku. Doprowadza to do stopniowego wyniszczenia organizmu, które wraz z nałogiem alkoholowym wzmagają objawy chorej trzustki.

Mniej charakterystycznymi objawami są także biegunka tłuszczowa, nudności i wymioty. Tego typu objawy, wraz z wychudzeniem i anemią organizmu pojawiają się dopiero wtedy, kiedy trzustka jest niemal całkowicie zniszczona. Dlatego tak istotna u osób w nałogu alkoholowym jest wczesna diagnoza i podejrzenie zapalenia trzustki po pojawieniu się nawet niecharakterystycznych objawów.

Dieta i leczenie przewlekłego zapalenia trzustki

W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki podstawowym lekarstwem i sposobem leczenia jest całkowite i bezwzględne odstawienie alkoholu, które stanowi ratunek dla osoby chorej. Nieprzestrzeganie zakazu doprowadza do śmierci, dlatego warto pomyśleć o mechanicznych formach ograniczania nałogu np. wszywkach. Niestety o tym nierzadko musi decydować sam chory, który nie jest zdolny sam ocenić sytuację, w jakiej się znajduje.

Dieta przy przewlekłym zapaleniu trzustki powinna być niskotłuszczowa (ograniczenie spożycia tłuszczu do ok. 50g na dobę) i bogata w białko oraz węglowodany. Rekomendowane są takie produkty jak chude mięso (drób, cielęcina) i chude wędliny, twarogi oraz ryby, mleko o niskiej zawartości tłuszczu (0,5%), jogurt naturalny. Zaleca się usuwanie poprzez wykrojenie widocznego z wędlin, mięsa, nie spożywać skóry z kurczaka, a także ograniczyć lub wyeliminować spożywanie gęstych sosów do mięs, zastąpić śmietanę jogurtem naturalnym.

Potrawy przygotowujemy gotując je w wodzie albo na parze, piekąc w folii aluminiowej, rękawie foliowym lub też pergaminie, dusząc bez dodatku tłuszczu. Można dodać niewielką ilość tłuszczu – np. oliwę z oliwek, olej rzepakowy.

W diecie przy przewlekłym zapaleniu trzustki należy wyeliminować owoce oraz warzywa, które posiadają właściwości wzdymające – śliwki, czereśnie, fasolę, kapustę, cebulę, czosnek, por czy też suche nasiona roślin strączkowych.

Przy niedoborze masy ciała, co często występuje u osób z przewleklym zapaleniem trzustki, rekomendowana jest dieta wysokokaloryczna – 2500-3000 kcal dziennie. Bardzo wazna jest regularność spożywania posiłków – zaleca się 5-6 w ciągu dnia.

Dziennie powinniśmy dostarczyć naszemu organizmowi białko w ilości ok. 1-1,5g/kg masy ciała. Ważne jest natomiast, aby nie rezygnować calkowicie z tłuszczu, gdyż jego brak ogranicza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – witaminy A, D, E oraz K.

Oprócz suplementacji witaminami wspierającymi organizm oraz zmiany diety na beztłuszczową, stosuje się preparaty zastępujące enzymy trzustkowe, wprowadzając organizm w stan równowagi sprzed choroby. W bardzo zaawansowanym stadium zapalenia, bądź wtedy, kiedy preparaty przeciwbólowe nie dają rezultatów, decyduje się o radykalnym usunięciu trzustki.

Rokowania i powikłania

Przewlekłe zapalenie tego organu znacznie podwyższa ryzyko wystąpienia nowotworu trzustki, który ma niestety bardzo niski wskaźnik przeżywalności i wysoki czynnik przerzutowości na cały organizm. W PZT najważniejsza jest profilaktyka i zmiana stylu życia już przy pojawieniu się pierwszych, nienasilonych objawów.