Schorzenia związane z nieprawidłową gospodarką hormonalną organizmu zazwyczaj mają wpływ nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i na psychiczne pacjenta. Są one szczególnie silne, jeśli zaburzona jest produkcja hormonów odpowiedzialnych za metabolizm. Zazwyczaj postępująca choroba rozpoczyna łańcuch kolejnych dolegliwości.

Funkcje trzustki a przyczyny insulinomy

Organem zajmującym się produkcją hormonów niezwykle ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest trzustka. Jest to narząd gruczołowy położony w górnej partii jamy brzusznej. Jego rolą jest nie tylko produkcja glukagonu i insuliny, ale i soków trzustkowych zawierających enzymy trawienne. Jego zewnątrzwydzielnicza funkcja jest równie ważna, ponieważ  ma wpływ na prawidłowe przyswajanie wartości odżywczych pochodzących z pokarmów. Zaburzenie wytwarzania soków trzustkowych zazwyczaj objawia się uporczywymi biegunkami i spadkiem masy ciała.

Trzustka za pomocą tak zwanych wysp Langerhansa wytwarza insulinę, glukagon  i d-somatostatynę. Wyspy te stanowią zaledwie 2% ogólnej masy trzustki, mimo iż jest ich około miliona. Wyspy A produkują glukagon, wyspy B – insulinę, a D – somatostatynę. Wszystkie te hormony odpowiadają za utrzymanie równowagi biochemicznej w organizmie i jakiekolwiek zaburzenie w poziomie ich wytwarzania może mieć negatywny wpływ na nasze ciało. Insulina i glukagon są hormonami przeciwstawnymi, więc nadprodukcja jednego z nich jest bardzo niewskazana.

Objawy insulinomy

Nowotwory występujące w obrębie trzustki mogą być związane zarówno z jej funkcją egzokrynną, jak i endokrynną. Częstsze są choroby tych części odpowiedzialnych za wytwarzanie soków trzustkowych, a guzy powstające na niej są też dużo większe. Wyspy Langerhansa rzadziej ulegają procesom nowotworowym, ale są to schorzenia równie poważne. Rak trzustki dotyczący wysp nazywany jest najczęściej wyspiakiem albo insulinomą. Ta druga nazwa wskazuje jednoznacznie, jakich wysp dotyczy nowotwór. Wyspy B odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny nie pracują wówczas prawidłowo, co może prowadzić do hipoglikemii. Zarazem hipoglikemia jest jednym z pierwszych objawów chorobowych.

Guzy w przypadku insulinomy nie są tak duże, jak w przypadku gruczolaków, osiągają zazwyczaj rozmiar do około dwóch centymetrów średnicy. Dolegliwości bólowe nimi spowodowane pojawiają się wcześniej, jeśli guz umiejscowił się w ogonie bądź trzonie trzustki, natomiast później, gdy występuje w obrębie głowy trzustki. Guzy te w dziesięciu procentach przypadków dają przerzuty do wątroby i węzłów chłonnych, często też naciekają.

Diagnostyka i leczenie insulinomy

Insulinomę diagnozuje się po przeprowadzeniu szeregu badań, jednak objawy, czyli hipoglikemia lub neuroglikopenia, szybko nakierowują lekarzy na źródło problemów. Najpierw najczęściej przeprowadza się próbę głodową z oznaczeniem proinsuliny oraz chromograniny B. Przydatne okazują się również USG jamy brzusznej – także endoskopowe – czy arteriografia.

Lekarz na początku przede wszystkim wdraża leczenie objawowe, pozwalające uniknąć powtarzania się procesów hipoglikemicznych, które bezpośrednio zagrażają życiu. W przypadku spadku poziomu cukru poniżej 45 mg stan pacjenta trzeba monitorować, przy poziomie poniżej 20 mg może dojść nawet do zgonu.

Guzy przy wyspiaku są pojedyncze i otorbione, a także niestety dobrze unaczynione, co utrudnia ich usunięcie. Jeśli guz nie może być poddany całkowitej resekcji, wówczas lekarze wdrażają już tylko leczenie paliatywne. Polega ono na ograniczeniu liczby przerzutów oraz na tłumieniu objawów bólowych, co zdecydowanie poprawia jakość życia pacjenta i także nieznacznie je wydłuża.